სოციოლოგიის მამა, იტალიელი ვილფრედო პარეტო საზოგადოებას ჰყოფს:

1. ელიტად, რომელიც მართავს ქვეყანას;
2. კონტრ-ელიტად, რომელსაც უნდა მართვა და მზადაა კბილებით გადაღრღნას ელიტა;
3. ანტი-ელიტად, რომელიც არის მუდმივად ყველაფერზე მოწუწუნე და არაფრის მაქნისი ინტელიგენცია – რომელსაც, ჩვენებურ ჟარგონზე რომ ვთქვათ, ყველაფერი „უტყდება“ – და ასევე, მგავსი სხვა ფენის ადამიანებიც;
   და
4. მასად, რომელსაც ჭამა-სმის და ფიზიოლოგიური მოთხოვნილებების დაკმაყოფილების გარდა დიდი არაფერი ედარდება. მაგ განსაზღვრებით ჩვენი „სვეცკების“ დიდი ნაწილიც ამ მასას განეკუთვნება, რამეთუ მასად განგსაზღვრავს არა ის, თუ რა იშოვა მამაშენმა, არამედ ხარ თუ არა იდიოტეს.

გავაკეთებ ფრთხილ დაშვებას, რომ, თუ ადამიანი რატომღაც ამ დღიურს კითხულობს, იგი მეოთხე კატეგორიას არ განეკუთვნება.

პარეტოს თეორია თანამედროვე სოციოლოგიაში ძალზედ ღრმა და გავლენიანია, ის კი, მოგეხსენებათ, პოეზიისა და ფილოსოფიის მერე, იქნებ ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ იყოს მიწიერ ცხოვრებში, რა თქმა უნდა, უმთავრეს ღვთისმეტყველებას თუ არ ჩავთლით.

მაშინ გამოდის, რომ პარეტო თავისი თეორიით საკმაოდ მწარე არჩევანს გვიყენებს: ვინ ვართ ჩვენ დარჩენილი სამი კატეგორიიდან?! აირჩიეთ. 

თუ ელიტას განეკუთვნებით, ანუ იმ ფენას, რომელიც მართავს დღეს ქვეყანას, ჰკითხეთ თქვენს თავს, რამდენად შეესაბამება ის, რასაც თქვენ აკეთებთ, ერის გამრავლებისა და საქართველოს გამთლიანების მიზნებს. და რამდენად გაქვთ უფლება თავს ადამიანი უწოდოთ, თუ თვლით, რომ მაგას მაინც არაფერი ეშველება და მთავარია, სანამ ელიტაში ხართ, ოჯახში რამე შეიტანოთ.

თუ კონტრ-ელიტას განეკუთვნებით, მაშინ, რომელ ოპოზიციურ ბანაკში ხართ, რა მანიფესტებზე აქვს მოწერილი მაგ თქვენი ბანაკის ხელმძღვანელობას ხელი და თუ თქვენ გახდით ელიტა, რა სამსახურს გაუწევს ეს ერის გამრავლებასა და ქვეყნის გამთლიანებას.

თუ ანტი-ელიტა ხართ, მოგიწიათ რა ცხოვრება პერიოდში, როდესაც თქვენი ერი რაოდენობით განახევრდა, თქვენი ქვეყნის ტერიტორია მეოთხედით შემცირდა, თქვენი ხალხი და თქვენ გაღატაკდით, ვალებში დაიხრჩეთ, განარკომანდით, გაბოზდით, გალუდომანდით, გამამათმავლდით და გადაიხვეწეთ, რაღა ფასი აქვს თქვენს ნატიფ გემოვნებას და „არავინ არ მაგინოს“ ცხოვრების სტილს.

მწარე და მურტალი არჩევანია. მე ის ოციოდე წლის წინ გავაკეთე, როდესაც საშუალება მომეცა ემიგრაციაში ცოტა ამოსუნთქვისა, თუმცა, შემეძლო ნებისმიერ ქვეყანაში ცხოვრება. ოჯახიცა და ჩემი საქმეც, როგორც შემეძლო, ღვთის შეწევნით შევქმენი და საზოგადოებრივ ასპარეზზე გამოვედი ჩემი ქვეყნის სიყვარულით. 

სანაცვლოდ არასოდეს მნდომებია არც თანამდებობდა, არც ფული, არც არაფერი და სამწუხაროდ, მეტი დაცინვა, გინება, ცილისწამება, შეურაცხყოფა და აწ, იქნებ, ფიზიკური განსაცდელიც დამითმენია ვიდრე ბევრს. 

უბრალოდ, ბოლომდე მეგონა, რომ თავად პრაქტიკულ პოლიტიკაში არ შესვლით, იდეოლოგიურ და პუბლიცისტურ, ორატორულ და საქველმოქმედო საქმიანობით შევძლებდი ქვეყანაში რამის შეცვლას, მაგრამ, როდესაც დავინახე, რომ ეს არ არის საკმარისი, გადავდგი ის ბოლო, იქნებ, ჩემთვის საბედისწერო ნაბიჯიც, რომელსაც არ ვნანობ მაინც. 

იქნებ, ამ ბოლო ნაბიჯის არ გადადგმაში იყო ჩემი ეგოიზმიც. არ მინდოდა თავისა და ოჯახის გაწირვა, იმიტომ, რომ ვიცოდი, რომ არ ვარ მზად კომპრომისებზე ძირითად პრინციპებზე, რომ მატრიცამაც იცის ეს და არ შემიშვებს და არავითარი „უფალმა დაგლოცოთ“ და „ჯანმრთელობას გისურვებთ“ ინიტერნეტკომენტარები ამას არ შეცვლის.

არც ჩემს მშობლებს, არც ჩემს მეუღლეს, არც ჩემს ზრდასრულ შვილებს ეს არ უნდოდათ. და მართლებიც იყვნენ. 

უბრალოდ, როგორ ვთქვა, სოკრატეს მოვიშველიებ: სასამართლოზე, სადაც მას სიკვდილი მიუსაჯეს, და სადაც მან ადვოკატზე უარი თქვა და თავად იცავდა, წარუმატებლად, თავს, მან განაცხადა, რომ მას ბავშვობიდან ესმოდა უჩუმარი ხმა, რომელსაც მან „დაემონი“ უწოდა (Daemon).

სოკრატემ ბრძანა, რომ დაემონი მას არასოდეს ეუბნებოდა რა ქნას.  მაგრამ, ყოველთვის ეუბნებოდა რა არ ქნას. 

პლატონის მასწავლებლის ეს წინასწარმეტყველური სიტყვები (მოსეს სჯულში ათივე მცნება აკრძალვითია), სიკვდილის მისჯის მერეც გამართლდა. 

საქმე იმაშია, რომ ათინელებმა კი მიუსაჯეს სოკრატეს სიკვდილი, მაგრამ, ათენის კანონებით მათ არ ჰქონდათ უფლება სასჯელის აღსრულებისა, სანამ ათენიდან დელფოსში დემეტრას ტაძარში გაგზავნილი საკრალური ძღვენის გემი ათენში არ მობრუნდებოდა. და სოკრატეს მიეცა მოულოდნელი შვება, თუ არ ვცდები, თვეზე მეტი, როდესაც ის სიკვდილს ელოდებოდა გემის დაბრუნებით. 

ხოლო ამ „შემთხვევითობის“ წყალობით მის მთავარ მოსწავლეს, ფილოსოფიის მამას, პლატონს, რომელიც ისე ცუდად იყო მასწავლებლის დაპატიმრებისა და სიკვდილით დასჯის გამო, რომ არც კი მიეცა  საშუალება სასამართლოზე დასწრებისა, სამაგიეროდ, მიეცა საშუალება ორი უდიდესი ნაწარმოების, დიალოგი „კრიტონის“ და დიალოგი „ფედონის“ დაწერისა, რომლებიც არიან მარგალიტები მსოფლიო კულტურისა და იკითხებიან როგორც საბავშვო წიგნები.

„კრიტონში“ თავად კრიტონი სთავაზობს სოკრატეს, მცველების მოსყიდვის გზით, ციხიდან გაქცევას და ათენიდან გადასახლებას და სოკრატე უსაბუთებს თავის უარს.

„ფედონში“, სადაც აღწერილია სოკრატეს სიცოცხლის უკანასკნელი დღე, თავად სიკვდილით დასჯა, ციკუტას შხამის თასის შესმით და სოკრატეს ბოლო სიტყვებით, სოკრატე იძლევა მაცხოვრის განკაცებამდე უძლიერეს პასუხს ათეიზმის წინააღმდეგ. იგი ამბობს რომ, როგორც ფილოსოფოსი, სულ ეძებდა სიკვდილს და თუკი ის ცდება, რომ მიღმიერი არსებობს, ის უბრალოდ დაისვენებს ამ უსამართლო და წვალებით სავსე ცხოვრებისაგან, და თუ ის არ ცდება, მაშინ ის მიღმიერში შეხვდება უდიდეს ფილოსოფოსებს და გამოსცდის მათ გონებას საუბრებში.

„ფედონში“ უკვე სარეცელზე წამოწოლილს (მანამდე ზრდილი მცველი მას აუხსნის, რომ თასის შესმის მერე, მან კამერაში უნდა იაროს მოტირალი მეგობრების თვალწინ, რათა შხამმა კარგად გააჯეროს მისი სხეული, რასაც სოკრატე მორჩილად შეასრულებს), ის იგრძნობს რა რომ სიკვდილი ახლოსაა, წამოწევს თავს და ეტყვის თავის მეგობარს: „არ დაგავიწყდეს, ჩვენ მამალი გვაქვს ვალად წამოღებული ასკლეპიოსისაგან.“

კრიტონისადმი დასაბუთებულ საოცარ უარსაც და ბოლო ვალის დაბრუნების განკარგულებასაც, სოკრატეს უჩურჩულებს სინდისის დაემონი. იგი იმ ჩუმი სიოს ექოა, რომელზეც ფერიცვალებას ვსწერდით. მისი ჩაჩუმება ძალიან ადვილი საქმეა ხილულში, მაგრამ, მის ჩაჩუმებაზე მეტი ზიანი არ შეიძლება ადამიანმა თავს მიაყენოს, არც არანაირი ტყვიით და არც არანაირი ავადობით.

ვინც აქამდე ვერ მიხვდა, რისი თქმა მინდოდა, მე აღარაფერი მაქვს სათმელი ამ თემაზე.

პარეტოს რომ დავუბრუნდეთ, პიერ მილზას მუსოლინისადმი მიძღვნილ ბრწყინვალე ბიოგრაფიაში, ნახსენებია პარეტოს გავლენა დუჩეზე, თუმცა ჩემთვის ცხადია, რომ პატარა ბენიტოს სკოლის წლებიდანაც კი სჩანს სრულიად უკომპრომისო და დაემონის ჩამქოლველი და ჩამჩუმებელი კონტრ ელიტანტი ცხენი, რომელიც, ღმერთო მაპატიე, მთელი ცხოვრება მიდიოდა იმ საშინელი აღსასრულისაკენ, რომელიც მას, სოკრატესაგან განსხვავებით, სამართლიანად ერგო.

როგორ დავიცვათ ჩვენ სინდისი, არ ვიყოთ იმპოტენტი ანტი-ელიტა და ვეცადოთ, ქვეყანა გადავარჩინოთ. და თუ ეს ჯვარი დაგვედო, როგორ არ გავხდეთ ის, რაც თითქმის ყველა ხდება ხელისუფლებაში – მასების სპორადიკულ ჯუჯღუნს და მოწონება/არ მოწონებისათვის ცეკვას აქ არ ვგულისხმობ. 

ვგულისხმობ, როგორც ვაკეთოთ ის, რაც საჭიროა, ანუ ჭირის წამალია, დამოუკიდებლად იმისაგან, ესმის ეს ჭამა-ყლაპვისტს მისი ეპიზოდური გამოღვიძებებისას თუ არა. რამდენად შესაძლებელია ეს? 

მე, რატომღაც მგონია, რომ საქართველოში ეს შესაძლებელია, იმიტომ, რომ მიუხედავად იმ ჯოჯოხეთისა, რაც ლიბერალიზმმა მოაწყო აქ ბოლო 30 წელია და კომუნიზმსაც კი აჯობა უკვე ამაში, ჩვენი საოცარი ხალხის უმრავლესობა, წარმოიდგინეთ, არ იქცა მასად. რაც უფრო უჭირს ქართველს, მით უფრო არაა ის მასა. მემგონი, ჩვენთან მასა სწორედ ძირითადად ლიბერალური ელიტა და „სვეცკების“ ნაწილია, პარეტოს განსაზღვრების მიხედვით და ამიტომ ინგრევა ჩვენთან პარეტოს სტერეოტიპი, როგორც ბევრი სხვა დასავლური მოდელი საქართველოზე. 

ეს არ ესმით გლობალისტ სპონსორებს, და ამიტომ არიან ისინი წარუმატებლები საქართველოში. მომხრედ ჰყავთ მარტო ისინი, ვინც ხელფასზე უზით და ასეთი დაბალი ეფექტურობა მგონი მათ ავღანეთშიც კი არ ჰქონიათ.

დღეს აღმოვაჩინე რომ ეს დღიურიც დაბლოკეს. პირდაპირ არა. ხალხი ვერ აზიარებს მას. ანუ, თუ პირველ თავს რვაასზე მეტი კომენტარი ჰქონდა, წინას – მხოლოდ ორმოცი, და, თურმე, მაგის ბრალი ყოფილა. Eri.ge ზე ჯერ არ დაუბლოკავთ. საოცრებაა პირდაპირ. რაც უფრო მეტს იქცევიან ასე, ნაც-ქოცები და მათი მედია და ფაქტ-ჩეკერ-შტეკერები, მით უფრო მარწმუნებენ, რომ ტყუილა არ დამმართვნია, რაც დამემართა. თუმცა, რა მნიშვნელობა აქვს მაგას, მაინც ვერასოდეს გავარკვევთ. ძილი ნებისა.

ლევან ვასაძე

26.08.2021 /23:45/